Ul Ludowy, czyli ul ojca Warré

Ul Ludowy, zwany także Ulem Warré, został opracowany przez francuskiego opata Émile Warré na początku XX w. Ul ten jest wynikiem 30 lat badań przeprowadzonych przez ojca Warré na pasiece liczącej 350 uli w różnych modelach i wariantach. Ul Warré ma na celu zapewnienie możliwie największej swobody pszczołom, pozostając zarazem wygodny dla pszczelarza. Ojciec Warré pragnął stworzyć ul który byłby tani w konstrukcji, a jego prowadzenie nie wymagało od pszczelarza ani specjalistycznych narzędzi, ani znaczącej inwestycji czasu. W jego zamyśle miał to być ul dla każdego, umożliwiający własną produkcję miodu nawet najuboższym rodzinom - dlatego właśnie nazwał go Ulem Ludowym (po fr. "Ruche Populaire").

Budowa ula, jak i sposób jego prowadzenia są ściśle opisane w podręczniku autorstwa ojca Warré. Częściowy przekład tego dzieła można przeczytać w zakładce "Podręcznik". W porównaniu do współczesnych modeli, Ul Ludowy cechuje się niewielkimi rozmiarami. Wewnętrzne wymiary pojedynczego elementu wynoszą 30x30 cm przy wysokości 21 cm. Takie rozmiary odpowiadają rozmiarom, które ojciec Warré odnotował podczas obserwacji dzikich rojów zamieszkałych w pustych pniach drzew. Niewielka objętość ula ułatwia rodzinie pszczelej zimowlę oraz ogrzanie czerwu.

Kolejną, charakterystyczną cechą Ula Ludowego jest sposób jego powiększania. Podczas gdy klasyczne, współczesne ule powiększa się poprzez dołożenie jednej lub kilku nadstawek w trakcie sezonu, ul Warré powiększa się odwrotnie: od dołu, podstawiając nowy element na sam spód ula. Pozwala to powiększyć ul o dowolnej porze roku, gdyż nie wymaga to jego otwarcia, a zatem nie powoduje wychłodzenia rodziny pszczelej. Jest to również bardziej naturalne dla pszczół, które instynktownie wolą budować w dół, zgodnie z kierunkiem plastrów. Zbiór miodu natomiast następuje od góry, ściągając po prostu najwyższy element, kiedy ten jest wypełniony miodem. Takie podejście ma dodatkową, niewątpliwą zaletę: ul zostaje odnowiony element po elemencie, każdego roku, przez co nie wymaga nigdy całkowitej wymiany, a więc i irytującej dla pszczelej rodziny przeprowadzki.

Ojciec Warré zachęca do rezygnacji z ramek oraz węz na rzecz listewek (snoz). Wychodzi on z założenia, że pszczoły nie potrzebują naszej pomocy w budowaniu plastrów, gdyż robią to przecież od milionów lat. Takie podejście pozwala ograniczyć koszty, zapewniając jednocześnie regularną wymianę wosku, ponieważ pobrane plastry nigdy nie wracają do ula. Dodatkowym atutem rezygnacji z ramek jest optymalne wykorzystanie miejsca w ulu: pszczoły mogą zagospodarować całość miejsca na plastry i nie muszą tracić energii na ogrzanie ramek ani wymaganych przez nie prześwitów. Warto niemniej dodać, iż ojciec Warré opisuje w swoim podręczniku również wersję ramkową swojego ula, ale odradza jej stosowania i proponuje ją tylko zatwardziałym zwolennikom ramek.

Można spotkać się z opinią, że ul Warré jest konstrukcją niepraktyczną i mało wydajną, nienadającą się do jakichkolwiek "poważnych" zastosowań. Nic bardziej mylnego. Zapraszam do przeczytania wywiadu, który przeprowadziłem jesienią 2021 z zawodowym pszczelarzem w Warré: wywiad z Philippe Cattaruzza.